Καταρράκτης

Ο καταρράκτης παρουσιάζεται και ενοχλεί την όραση σε ηλικίες συνήθως άνω των 50 ετών. Είναι πιθανό όμως να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ακόμη και σε βρέφη (συγγενής) και παιδιά.

Το συνηθέστερο σύμπτωμα είναι η προοδευτική μείωση της όρασης που δεν διορθώνεται με γυαλιά καθώς και το θάμβος, περισσότερο στο έντονο φως. Η όραση μειώνεται ποιοτικά στον καταρράκτη, δηλαδή πιθανόν ο ασθενής να βλέπει και την τελευταία σειρά γραμμάτων στο οπτότυπο αλλά θάμπα, σαν μέσα από ένα θολό τζάμι, πράγμα που ενοχλεί κυρίως άτομα με αυξημένες δραστηριότητες.

Άλλο σύμπτωμα είναι πολλές φορές η ανάπτυξη μυωπίας μετά την ηλικία των 30 ετών και κατά συνέπεια η βελτίωση της όρασης για κοντά. Δηλαδή ασθενείς που φορούσαν γυαλιά για κοντά, ξαφνικά δεν τα χρειάζονται και αρχίζουν να διαβάζουν χωρίς αυτά.

Η επέμβαση γίνεται βεβαία για να δει καλύτερα ο ασθενής, μπορεί να επιλεγεί όμως για να γίνει δυνατή η αντιμετώπιση άλλων παθήσεων (γλαύκωμα, αιμορραγίες υαλοειδούς) όπου κανείς δεν αναμένει ουσιαστική βελτίωση της όρασης λόγω συνύπαρξης και άλλων παθήσεων. Πολλές φορές αποφασίζεται διπλή η τριπλή επέμβαση καταρράκτης-γλαύκωμα, καταρράκτης-μεταμόσχευση κερατοειδούς προκειμένου να αντιμετωπιστούν περισσότερα προβλήματα συγχρόνως.

Η χρονική στιγμή που πρέπει να γίνει η επέμβαση του καταρράκτη είναι όταν ο ασθενής αντιληφθεί ότι ενοχλείται και δυσκολεύεται στις ασχολίες του λόγω της μειωμένης ή κακής όρασης ακόμη και αν είναι υψηλή.
Πολλές φορές η επέμβαση μπορεί να γίνει νωρίτερα όταν τα συμπτώματα από την μειωμένη ή θαμπή όραση δεν είναι έντονα ακόμη αλλά υπάρχει μια μικρή θόλωση του φακού και ο ασθενής φοράει γυαλιά από τα οποία θέλει να απαλλαχτεί (clear lens extraction).

Παλιότερα οι οφθαλμίατροι για να χειρουργήσουν τον καταρράκτη έπρεπε ο ασθενής να μην  βλέπει καθόλου, να είναι σχεδόν τυφλός. Περίμεναν να ωριμάσει  όπως έλεγαν ο καταρράκτης .
Βέβαια αυτό συνέβαινε γιατί η εγχείρηση του καταρράκτη απείχε παρασάγγας αυτής που γίνεται σήμερα με τα σύγχρονα και διαφορετικής τεχνολογίας μηχανήματα που διαθέτουμε στις μέρες μας.
Σήμερα ένας ώριμος καταρράκτης αυξάνει απλά τον κίνδυνο των διεγχειρητικών κυρίως και μετεγχειρητικών επιπλοκών.

Σήμερα η επέμβαση έχει εξελιχθεί και γίνεται με μηχάνημα υπερήχων (φακοθρυψία) -αυτό που αποκαλεί ο κόσμος laser- από μικρή τομή 1,2–1,8mm. Αφού γίνει σχάση του προσθίου περιφακίου (όπως ανοίγουμε μια «κονσέρβα») με το μηχάνημα των υπερήχων αναρροφάται ο θολωμένος φακός και τα υπολείμματα του φλοιού «σαν να αδειάζουμε το κουτί μίας κονσέρβας από το περιεχόμενο του» οπότε παραμένει το «φυσικό» περίβλημα του φακού ο σάκος του περιφακίου (άδειο δηλαδή το κουτί της κονσέρβας) όπου τοποθετούμε τον ενδοφακό με ειδικό ενθέτη injector από μικρή τομή. Οι σύγχρονοι ενδοφακοί «ενίονται» στον οφθαλμό γιατί το υλικό τους προσφέρει τη δυνατότητα να «διπλώνουν» στον ένθετη injector και να ξεδιπλώνονται μόλις τοποθετηθούν στον οφθαλμό.

Η μέθοδος της φακοθρυψίας προσφέρει εκτός από ασφάλεια και ένα «άριστο» μετεγχειρητικό αποτέλεσμα στον ασθενή. Η μετεγχειρητική αποκατάσταση σε έμπειρα χέρια είναι άμεση και ο ασθενής την ίδια ημέρα μπορεί να διαβάζει και τα μικρά γράμματα στο οπτότυπο, ακόμη και να οδηγήσει μόνος του απόν την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα.

Η επέμβαση γίνεται με σταγόνες και έγχυση στο πρόσθιο θάλαμο, αναισθητικού καθώς και νευροληπτοαναλγησίας…(δηλαδή χορήγηση ενδοφλεβίως κάποιου ηρεμιστικού από τον αναισθησιολόγο που παρευρίσκεται κατά την διάρκεια της επέμβασης και παρακολουθεί τις ζωτικές λειτουργίες του ασθενή αρτηριακή πίεση, αναπνοή, καρδιακό ρυθμό στο monitor, χορήγηση Ο2. Η παρουσία του αναισθησιολόγου είναι απαραίτητη ιδίως σε ανήσυχους και επιβαρημένους από  προβλήματα υγείας ασθενείς. Η εγχείρηση του καταράκτη δεν γίνεται με ενέσεις (οπισθοβολβικές) όπως παλαιότερα.
Η πορεία ακόμα και μιας καλής επέμβασης δεν σταματάει όταν λήγει ο χειρουργικός χρόνος – Συνεχίζει και μετεγχειρητικά και εξαρτάται και από τον ίδιο τον ασθενή που πρέπει να φροντίσει για την σωστή μετεγχειρητική αγωγή (τοποθέτηση κολλυρίων) – καθαριότητα και σωστή και τακτική παρακολούθηση από τον θεράποντα ιατρό. Πολλές φορές «κακές» επεμβάσεις «πήγαν» καλά λόγω συστηματικής και συνεχούς παρακολούθησης ενώ άλλες άριστες, είχαν άσχημο αποτέλεσμα λόγω ελλιπούς παρακολούθησης. Στην επέμβαση δεν χρειάζεται νοσηλεία ο ασθενής από την στιγμή που θα έρθει στο νοσοκομείο θα χειρουργηθεί και σε λίγη ώρα μπορεί να φύγει παίρνοντας τις κατάλληλες οδηγίες από τον θεράποντα ιατρό του. Η επέμβαση του καταρράκτη μπορεί να διαρκεί λίγο σε έμπειρα χέρια από 20΄ έως 30′, να φαίνεται απλή όμως είναι η μόνη χειρουργική στο ανθρώπινο σώμα που απαιτεί να γίνουν όλα σωστά από την αρχή έως το τέλος. Απαιτεί μεγάλο σεβασμό των ιστών από τον χειρουργό και δεν επαναλαμβάνεται. Ο προεγχειρητικός έλεγχος, οι σχετικές μετρήσεις του φακού ( βιομετρία) και ο έλεγχος προ της εγχείρησης του οφθαλμού πρέπει να γίνεται από τον χειρουργό που φέρει και την ευθύνη για το διαθλαστικό αποτέλεσμα.

Με τους νέους τύπους ενδοφακών (premium) που διαθέτουμε σήμερα (τορικούς για διόρθωση κερατοειδικού προϋπάρχοντα αστιγματισμού – πολυεστιακούς για εξασφάλιση και κοντινής όρασης, πολυεστιακούς – τορικούς, καθώς και edof)  ο χειρουργός έχει στόχο την εξασφάλιση του καλύτερου δυνατού διαθλαστικού αποτελέσματος για τον ασθενή του. Αυτό βεβαίως επιτυγχάνεται i) με τον σωστό προεγχειρητικό έλεγχο που βασίζεται σε μια σειρά εξετάσεων από σύγχρονα μηχανήματα που διαθέτει το νοσοκομείο Metropolitan ii) με την εμπειρία του χειρουργού iii) με την συναίνεση (τις λειτουργικές του ανάγκες) iv) τις προϋποθέσεις ή τυχόν τις αντεδείξεις του οφθαλμού και σίγουρα τον αξιόπιστο και προηγμένο τεχνολογικό εξοπλισμό.

Επίσης γίνεται και η «clear lens extraction» επέμβαση καταρράκτη σε ασθενείς που π.χ. δεν μπορούν ή δεν θέλουν να φορούν γυαλιά.

Με την νέα μέθοδο της φακοθρυψίας, δεν χρειάζεται, δεν θέλει ο χειρουργός να είναι πολύ ώριμος-προχωρημένος ο καταρράκτης, γιατί μπορεί να διατρέξει ο οφθαλμός κίνδυνο κατά την διάρκεια της επέμβασης αφ΄ ενός και αφετέρου παίρνει μεγαλύτερη ενέργεια υπερήχων.
Υπάρχουν καταστάσεις και παθήσεις των οφθαλμών που επιβάλλουν μια πρώιμη εξαίρεση του καταρράκτη. Αυτό είναι σε θέση να το κρίνει μόνο ο θεράπων γιατρός.

Το ποσοστό επιτυχίας των επεμβάσεων αυτών είναι πολύ υψηλό (ξεπερνά το 96%). Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν παθολογικές καταστάσεις από την ωχρά ή το οπτικό νεύρο, ο χειρουργηθείς βλέπει 100%. Οι πιθανές επιπλοκές είναι πολλές και διάφορες για κάθε ασθενή και εξηγούνται ως προς τα αιτία, από τον χειρουργό στον καταρρακτικό ασθενή. Παρόλα αυτά όμως στην πράξη με τη βοήθεια της προηγμένης τεχνολογίας σύγχρονα  μηχανήματα καθώς με την εμπειρία στην τεχνική του χειρουργού οι επιπλοκές έχουν σχεδόν μηδενιστεί.

Το ποσοστό εμφάνισης τους είναι κάτω του 4% και αφορούν όλους τους ιστούς του οφθαλμού. Βέβαια δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι ο χειρούργος δεν έχει να επιδιορθώσει σίδερα ή ξύλα αλλά ιστούς της φύσης (ζωντανά κύτταρα που πολλαπλασιάζονται), ιδιοσυστασίες που για κάθε χειρουργούμενο είναι μοναδικές και ορισμένες φορές απροβλεπτές, με μια επέμβαση  ανώδυνη,  γρήγορη,  εύκολη για τον ασθενή, που όμως θεωρείται η πιο ΛΕΠΤΗ, ΣΟΒΑΡΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΛΟΚΗ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κάθε ασθενής είναι μοναδικός και ο χειρούργος πολλές φορές προσαρμόζει και τροποποιεί την τεχνική ή τις μεθόδους του ανάλογα με την περίπτωση.